Na osnovu člana 30. Zakona  o lokalnoj  samoupravi („Službeni glasnik  Republike Srpske“, broj 104/04, 42/05, 118/05 i 98/13 i člana 27. Zakona o volontiranju („Službeni glasnik  Republike Srpske  broj: 89/13) i člana 40. Statuta opštine Mrkonjić Grad („ Službeni  glasnik opštine Mrkonjić Grad „ broj 5/14) Skupština  opštine Mrkonjić Grad, na 21 sjednici, održanoj dana 20.11.2014. donijela je

O D L U K U 

o usvajanju  Lokalne volonterske politike  

Član 1. 

Usvaja se Lokalna volonterska  politika  opštine Mrkonjić Grad  

Član 2. 

Sastavni dio ove Odluke  je Lokalna volonterska  politika  opštine Mrkonjić Grad.

Član 3.  

Stupanjem na snagu ove Odluke prestaje da važi  Odluka o usvajanju  Lokalne volonterske politike („Službeni glasnik  opštine Mrkonjić Grad“ broj : 4/11).  

Član 4.

Ova Odluka stupa na snagu  osmog dana  od dana  objavljivanja u „Službenom glasniku opštine Mrkonjić Grad „.

 

        Broj; 02-022-95/14                                                                       PREDSJEDNIK SO

       Dana; 20.11.2014. godine.                                                             Milenko Milekić 

 

LOKALNA VOLONTERSKA POLITIKA

OPŠTINA  MRKONjIĆ   GRAD 

1. UVOD 

Opšte informacije o volontiranju

Volontiranje, kao dobrovoljan vid pružanja pomoći drugome, a bez lične koristi u vidu novčane nadoknade, već dugo postoji među ljudima. Ono po čemu se razlikuje volontiranje, nekada i sad, je način na koji se zajednica i predstavnici vlasti odnose prema njemu u smislu njegovog prepoznavanja, podsticanja i vrednovanja.

Postoje različite definicije volontiranja, a u smislu zakonske regulative Republike Srpske, volontiranje je definisano kao aktivnost od javnog interesa kojom se doprinosi poboljšanju kvaliteta života, aktivnom uključivanju građana u društvene procese i razvoju humanijeg i ravnopravnijeg demokratskog društva. Takođe, volontiranje je definisano kao i način sticanja iskustva i vještine potrebne i korisne za aktivno učešće u društvu, lični razvoj i opšte dobro.

U posljednje dvije i po dekade u svijetu, pa tako i Evropi, raste interes za volontiranje, te predstavnici vlasti, u sve većoj mjeri, prepoznaju volontiranje kao važan faktor za  cjelokupni razvoj društva. S tim u vezi bitno je istaći nekoliko važnih i nezaobilaznih činjenica koje idu tome u prilog:

• Generalna skupština Ujedinjenih naroda je 1985. godine proglasila 5. decembar za Međunarodni dan volontera.[1]
• 1997. godine 2001. godinu Generalna skupština UN-a je proglasila za Međunarodnu godinu volontera, a na kraju koje je usvojena Rezolucija i Preporuke o načinima kako vlade i sistem Ujedinjenih naroda mogu i trebaju da podrže volontiranje. Od te godine, mnoge članice Evropske unije su, ali i one koje još uvijek to nisu, na različite načine, u okviru svojih strateških planova, politika ili pojedinih zakona, obuhvatale razvoj i podsticanje volonterizma.[2]
• Evropska unija je 2011. godinu proglasila za Evropsku godinu volontiranja.[3]
• Savjet Evrope je takođe prepoznao inicijativu Evropske unije da proglasi 2011. godinu kao Evropsku godinu volontiranja, te je iz tog razloga Savjet Evrope usvojio rezoluciju pod nazivom "Promovisanje volontiranja u Evropi" koja u potpunosti podržava inicijativu Evropske godine volontiranja, ali je takođe prepoznala i preporučila svojim članicama da uspostavljaju inicijative i mjere podrške za promociju volontiranja i ostvarivanja njegovog punog potencijala u procesima razvoja demokratskog društva. [4]

 

Volontiranje i njegova zakonska regulativa u Republici Srpskoj

Narodna skupština i Vlada Republike Srpske su takođe prepoznali važnost volontiranja za razvoj društva putem usvajanja Zakona o volontiranju Republike Srpske 2008. godine, te usvajanjem novog i poboljšanog Zakona o volontiranju 2013. godine. Ovaj zakon je kreiran na način da se jasno definišu načini i uslovi organizovanja volontiranja i rada sa volonterima.

Svakako, veoma je važno i neophodno razlikovati volontiranje definisano Zakonom o volontiranju od volonterskog pripravničkog rada definisanog Zakonom o radu, koji nezaposlena lica, kojima je radno iskustvo i polaganje stručnog ispita uslov za zasnivanje radnog odnosa,  obavljaju kod poslodavca u vremenu predviđenom za određenu stručnu spremu bez naknade.

Prilikom pripreme Zakona, važan fokus je bio na međunarodnim standardima i definicijama koje na jednostavan način pojašnjavaju koncept volontiranja i njegove uloge u razvoju društva. S tim u vezi, sam Zakon je jasno definisao šta je to volontiranje: ”Volontiranje je aktivnost od interesa za Republiku Srpsku kojom se doprinosi poboljšanju kvaliteta života, aktivnom uključivanju građana u društvene procese i razvoju humanijeg i ravnopravnijeg demokratskog društva.“

Takođe, jasno je definisao ko može da bude volonter: "Volonter može biti svako fizičko lice starije od 15 godina koje u Republici obavlja volonterske usluge u skladu sa ovim zakonom". U našoj zemlji postoji stereotip da su volonteri mladi ljudi, ali volontiranje mogu da obavljaju svi radno sposobni građani, a najniža starosna granica volontera je 15 godina.

Zakon je jasno definisao i šta volontiranje nije:

a) stručno osposobljavanje bez zasnivanja radnog odnosa koje predstavlja volonterski rad uređeno propisima iz oblasti radnih odnosa ili drugim propisima,
b) obavljanje usluga ili aktivnosti koje je jedno lice obavezno da pruži drugom licu na osnovu zakona ili drugih propisa,
v) izvršavanje posebnih obaveza u skladu sa sudskim odlukama i presudama,
g) obavljanje usluga ili aktivnosti koje su uobičajene u porodičnim, prijateljskim ili komšijskim odnosima i
d) obavljanje usluga ili aktivnosti koje se odnose na besplatno i nepovratno davanje imovine, novca i besplatno davanje na upotrebu pokretne i nepokretne imovine.

Najbitnije je jasno definisanje da stručno osposobljavanje bez zasnivanja radnog odnosa nije volontiranje, što je do trenutka usvajanja Zakona o volontiranju konstantno bio problem i konfuzija u smislu da li su pripravnici volonteri ili ne.

Volontiranje je aktivnost koja se organizuje od strane neprofitnog sektora. Međutim, poboljšan Zakon usvojen 2013. godine definiše i mogućnost uključivanja i profitnog sektora u organizovanju volontiranja, ali u skladu sa specifičnim uslovima. Na taj način Zakon definiše slijedeće organizatore volontiranja:

 

(Organizator volontiranja može biti, pod uslovom da je registrovan ili nadležan na teritoriji Republike):

a) svako pravno lice registrovano u skladu sa propisima koji regulišu rad udruženja i fondacija,
b) republički organ uprave,
v) organ jedinice lokalne samouprave,
g) javna ustanova,
d) privatna ustanova koja se bavi zdravstvenom zaštitom, obrazovanjem i vaspitanjem,
đ) vjerska zajednica.

Privredno društvo, odnosno javno preduzeće može da bude organizator volontiranja u skladu sa ovim zakonom ako:

a) kao organizator angažuje svoje zaposlene kao volontere,
b) zaposleni dobrovoljno volontiraju,
g) organizuje volontiranje svojih zaposlenih za opšte dobro, odnosno dobro drugog lica na poslovima van djelatnosti i prostorija privrednog društva, odnosno javnog preduzeća i u saradnji sa bilo kojim organizatorom volontiranja definisanog Zakonom,
g) se obavljanjem volonterskih usluga i aktivnosti ne stiče dobit,
d) se volontiranjem ne zamjenjuje rad zaposlenih i drugih radno angažovanih lica u privrednom društvu, odnosno javnom preduzeću i
đ) se volontiranje obavlja u toku radnog vremena, a radnicima koji žele da učestvuju u volonterskim aktivnostima poslodavac odobri korišćenje plaćenog odsustva za te namjene.

Pored ostalih odredaba koje Zakon definiše, a koji su vezani za način i principe organizovanja volontiranja, Zakon je definisao i način nagrađivanja i prepoznavanja volontiranja. Na republičkom nivou je definisana republička nagrada za volontiranje koja se dodjeluje najboljem organizatoru volontiranja i najboljem volonteru za tekuću godinu, a koja se svečano dodjeljuje na 5. decembar, Međunarodni dan volontera.

Zakon je takođe prepoznao i podržao lokalne volonterske politike i lokalne volonterske servise kao poželjne instrumente podrške promociji i razvoju volontiranja, kao i samog Zakona o volontiranju.

Na kraju, bitno je istaći da je i Strategijom za unapređenje i razvoj volontiranja Republike Srpske 2014 – 2018 (odluka o usvajanju objavljena u Službenom glasniku RS 35/14) planirana izrada i usvajanje lokalnih volonterskih politika od strane lokalnih uprava RS, kao jedna od mjera i aktivnosti za poboljšanje pravne regulative volontiranja, kao i pružanja podrške procesima unapređenja i razvoj volontiranja na lokalnim nivoima.

Inicijativa za reviziju lokalne volonterske politike opštine Mrkonjić Grad

Revizija lokalne volonterske politike je inicirana u sklopu projekta "Volonterskom legislativom do razvoja lokalnih zajednica" koji zajednički realizuju Ministarstvo pororice, omladine i sporta u Vladi Republike Srpske, Omladinski komunikativni centar iz Banjaluke i Omladinski savjet Republike Srpske, a kroz finansijsku podršku Evropske unije, Vlade Republike Srpske i Američke ambasade u Bosni i Hercegovini. Ovim projektom je podržano 30 opština i gradova Republike Srpske da izrade svoje lokalne volonterske politike, te izgrade sopstvene kapacitete za sprovođenje ovih dokumenata na terenu.

2. Smjernice za razvoj i podršku lokalnoj volonterskoj politici

Opština Mrkonjić Grad je opredjeljena da je veoma važno nastaviti sa prethodnim, kao i novim aktivnostima, usmjerenim ka promociji i razvoju volontiranja. Iz tog razloga, kao i iz razloga donošenja novog Zakona o voloniranju Republike Srpske 2013. godine, usaglašeno je da postoji potreba za izradom i usvajanjem revidirane lokalne volonterske politike opštine Mrkonjić Grad.

Tokom same pripreme ove verzije lokalne volonterske politike, članovi radne grupe su se usaglasili da je važno intenzivnije podržati rad kvalitetne volonterske infrastrukture, u vidu lokalnog volonterskog servisa, a koji trenutno djeluje u sklopu Omladinske organizacije "Centar".

Kroz ovu podršku je potrebno obezbjediti konitnuirani rad osoblja ove infrastrukture čija će uloga i obaveza biti na usmjeravanju procesa razvoja i promocije volontiranja kroz:

• Umrežavanje i koordinisanje svih relevantnih aktera na teritoriji opštine Mrkonjić Grad koji mogu ili već doprinose procesima razvoja i promocije volontiranja (lokalna uprava, javne ustanove, organizacije civilnog društva, privredni sektor i mediji).
• Pružanje kvalitetne podrške (edukacija, planiranje i obezbjeđenje volontera) u realizaciji kvalitetnih volonterskih programa od strane svih pravnih lica definisanih u Zakonu o volontiranju kao mogući organizatori volontiranja.
• Osmišljavanje i realizaciju adekvatnih i prilagođenih javnih kampanja promocije u cilju jačanja svijesti građana, te povećanja zainteresovanosti istih za volontiranje, a prvenstveno među mladima.
• Redovno podnošenje godišnje informacije o stanju volontiranja na teritoriji opštine koja obuhvata sve planirane i realizovane aktivnosti, te statističke podatke koji se mogu dobiti iz jedinstvene elektronske baze podataka (broj angažovanih volontera i broj volonterskih sati, sektori u kojima su volonteri bili angažovani i dr.).
• Pružanje podrške od strane lokalne zajednice volonterskim projektima, čiji značaj prevazilazi  lokalni nivo (projekat „Volontiraj kreditiraj“, „Let' s do it” !..... i drugi.);
   

3. Prioritetne oblasti za razvoj volontiranje

Slijedeće prioritetne oblasti su od značaja za opštinu, a u okviru kojih se treba obratiti posebna pažnja i podrška volontiranju:

• Socijalni sektor u okviru kojeg je potrebno podržati već postojeće i razvijene volonterske programe, ali i osmišljavati i podržavati nove volonterske programe koji mogu doprinijeti poboljšanju stanja u ovom sektoru.
• Privredni sektor, tj. podržati planiranje i realizaciju volonterskih aktivnosti privrednih društva (korporativno volontiranje), kao jednu od novina u novom Zakonu o volontiranju.
• Zaštita životne sredine, turizam i ruralni razvoj, kao oblasti koja je već prepoznata od značaja u okviru Strategije razvoja opštine Mrkonjić Grad.

Opštinske vlasti u partnerstvu sa Lokalnim volonterskim servisom će imati najvažniju ulogu u procesima promocije i razvoja volontiranja u gore navedenim prioritetnim oblastima. 

4. Vrednovanje i nagrađivanje

Iz razloga potrebe da se jača svijest građana, kao i njihovo učešće u volonterskim programima, važno je uspostaviti mehanizme društvenog vrednovanja i prepoznavanja, kako rada volontera, tako i organizatora volontiranja.

Iz tog razloga, opština Mrkonjić Grad će pripremiti i usvojiti poseban Pravilik o društvenom vrednovanju i nagrađivanju volontera i organizatora volontiranja koji će jasno definisati ovu oblast.

Priznanja i nagrade koje budu definisane gore navedenim Pravilnikom će se javno uručivati na Međunarodni dan volontera, 5. decembar. 

5. Načini implementacije

U cilju kontinuiranog praćenja uspješnosti implementacije dokumenta, te po potrebi unapređenja istog, na nivou opštine Mrkonjić Grad će biti kreirana mješovita radna grupa.

Ovu grupu činiće 5 članova: predstavnik Opštine, predstavnik Centra za socijalni rad, predstavnik organizacija civilnog društva, predstavnik savjeta učenika srednjih škola i predstavnik Lokalnog volonterskog servisa.  Radna grupa sastajaće se 2 puta godišnje, pratiti implementaciju lokalne volonterske politike i inicirati potrebne korake za uspješniju implementaciju.

Lokalni volonterski servis će koordinisati rad ove radne grupe, te za potrebe iste pripremati i dostavljati godišnje planove rada i izvještaje o stanju volontiranja i implementacije lokalne volonterske politike. Iz tog razloga, u skladu sa svojim mogućnostima, opština Mrkonjić Grad će obezbjediti finansijsku podršku za najosnovnije troškove (osoblje i troškovi kancelarije) Lokalnog volonterskog servisa, a Lokalni volonterski servis će dodatna sredstva obezbjediti putem drugih izvora finansiranja kao što su donatori i privredni sektor.

6. Promocija volontiranja

Mladi i odrasli su najbitnija ciljana grupe promotivnih aktivnosti: U cilju jačanja svijesti mladih i povećanja njihovog učešća u volonterskim programima, Lokalni volonterski servis će osmišljavati i realizovati promotivne kampanje, a putem medija, djeljenjem edukativnog i promotivnog materijala, prezentacijama i predavanjima u institucijama obrazovanja, postavljanjem informacija o volontiranju na internet stranici opštine i Lokalnog volonterskog servisa, te korištenjem drugih inovativnih i kreativnih alatki promocije.

Što se tiče populacije odraslih, aktivna saradnja i uključivanje postojećih medija na teritoriji opštine, će biti jedna od najbitnijih alatki za promociju volontiranja među ovom populacijom, a čime se, kao i kod mladih, želi jačati njihova svijest i povećanje broja starijih volontera.